De zweeftrein van Wuppertal
 

 
     
  De Wuppertaler Schwebebahn (zweeftrein) is een hangende monorail in de Duitse stad Wuppertal, ontworpen door ingenieur Eugen Langen (1833-1895) en geopend op 1 maart 1901 door Keizer Wilhelm II. Het bouwwerk is een typisch kenmerk van de stad en sinds mei 1997 een monument. De lijn is 13,3 kilometer lang en telt 20 stations, het is een normaal middel voor openbaar vervoer waarmee dagelijks ruim 80.000 personen worden vervoerd.
Onlangs kreeg ik bij mijn Postcrossing hobby de volgende mooie ansichtkaart uit Wuppertal.
 
 
 

 
 
En dan heb ik me afgevraagd of dat monument ook filatelistisch te beschrijven is. Nou, jawel hoor, zie hieronder.
Bij wat zoeken op internet kwam ik de volgende envelop tegen:
 
 
 

 
 
In 1961 werd deze herdenkingsenvelop uitgegeven bij de eerste landelijke tentoonstelling voor jeugdige verzamelaars (zeg maar een Dag van de Jeugdfilatelie op zijn Duits).
Op de envelop is een tekening van de Wuppertal zweeftrein, een (rood) nevenstempel dat aankondigt dat de envelop heeft meegereisd met de zweeftrein over het traject Barmen-Vohwinkel, een gelegenheidsstempel op de (sprookjes)postzegel en een dagtekeningsstempel met datum 10.5.61 van district 22a Wuppertal-Vohwinkel.
 
 
 
 

Vervolgens vond ik een prima website van een filatelist uit Wuppertal (Bernd Braches) die de geschiedenis van de zweeftrein behandelt.
Ik neem hieronder een verkorte versie op met de bijbehorende postzegels.

 
 
 
 
 

In 1976 verscheen in (West)Duitsland pas een postzegel van de legendarische Wuppertal Schwebebahn.
Dat was bij de viering van het 75-jarig bestaan van de stadsdienst met de monorail.
 
 
 

 
 
In 1984 bracht Guinee-Bissau, een land aan de westkust van Afrika, een serie postzegels uit met het thema "Antieke Spoorwegen".
Eén van de zegels toont de Zweeftrein, hier het blokje van 100p.

 
 
 

 
 
In 1996 volgt het westafrikaanse Mali met een postzegel van de zweeftrein. Helaas heeft men de afbeelding daarbij spiegelverkeerd afgedrukt. Dat zou te zien zijn aan de gebouwen op de achtergrond (volgens de Wuppertalers).
 
   

In 2000 volgt weer een Afrikaanse republiek met een postzegel van de zweeftrein. Nu is het de Republiek Centraal-Afrika. En ook die heeft een foutje gemaakt: de foto klopt wel maar de tekst vermeldt abusievelijk "Schwebebahrn".
 

 
 

 

 
 
Bij het 100-jarig bestaan van de zweeftrein gaf de Duitse Post in 2001 een bijzondere postzegel uit.
Het ontwerp van deze zegel is gebaseerd op een oude briefkaart uit 1903:

 
 
 

 
 
Ook nog in 2001 komt het Afrikaanse Liberia met een blokje over de "Geschiedenis van de Spoorwegen" met een afbeelding van de Wuppertalse Zweeftrein op de velrand.
 
 
 

 
  Tot zover de informatie van Bernd Braches.
 

 
     
 

Het is natuurlijk vanzelfsprekend dat Wuppertal trots is op zijn beroemde monument.
En dat wil men ook aan de buitenwereld laten zien.
Bijvoorbeeld door middel van frankeermachinestempels zoals hier een aantal zijn weergegeven:

 
 


 
 

 


 
 


 

 

 

 
 


De Schwebebahn/zweeftrein is in de loop van de afgelopen 100 jaar een relatief veilig vervoermiddel gebleken,
MAAR.................
 

 
 

 
 
Het enige ernstige ongeluk hiermee vond plaats op 12 april 1999, toen een trein ontspoorde en in de Wupper viel.
Bij dit ongeval vielen vijf doden en 46 gewonden. De oorzaak van dit ongeval was een stuk gereedschap dat door een spoorwerker op het spoor was achtergelaten.  Het ongeval heeft het vertrouwen in de Schwebebahn nauwelijks aangetast.
Direct na de heropening werd er volop gebruikgemaakt van het vervoermiddel.

 
 
 
En dan nog een opmerkelijk historisch feit.
In 1950 werd een 3-jarig olifantje, genaamd Tuffi, gedwongen om met de monorail mee te rijden.

 
 
 


De hier gebruikte speciale stempel voor de internationale tentoonstelling "Naposta-2001" brengt die gebeurtenis weer tot leven.
 

 
 
De stunt met het diertje was bedoeld om het bezoek aan het in de stad aanwezige Althoff Circus te stimuleren.
Het liep echter anders. Tuffi voelde zich niet op haar gemak in het slingerende treintje, raakte in paniek en sprong dwars door een zijwand in de 12-meter lager gelegen Wupper rivier.

 
 
 


(Deze foto is getrucked, er was geen fotograaf ter plaatse van het incident)
 

 
 
Wonder boven wonder, Tuffi had wat kleine verwondingen, maar kon veilig uit de rivier worden gevist.
Tuffi bleef nog enkele jaren voor Circus Althoff werken en werd toen verkocht aan een Frans Circus waar ze in 1989 stierf.

 
 

 

 


Het blijft natuurlijk een wonderlijk geheel, die zweeftrein, die zeker ook tot de verbeelding spreekt.
 

 
 



 

 

 
 
Ook de Oostenrijkse post wijdt er een zegel aan in 2003.
De afbeelding is naar een ansichtkaart uit de dertiger jaren van de vorige eeuw.

 
 
In 2006 geeft de post van Cuba een postzegel uit met 2 bijzondere treinen, de zweeftrein van Wuppertal en de electrische monorail van Brisbane.

 
 
     
 

Hier en daar moet je in Wuppertal trouwens wel oppassen voor ongelukken.
De zweefbaan gaat er ook door nauwe doorgangen:

 

 
 

 
   

Tot slot nog een oproep van de gemeente Wuppertal:

Je moet toch echt in Wuppertal zijn geweest!
 

"Einmal im Leben durch Wuppertal schweben"

 

 

 

 

    Bronnen en leessuggesties:  
   
Website Bernd Braches:
http://www.postwertzeichen-wuppertal.de/schwebebahn.htm
 
   
Website informatie Tuffi:
http://planetgermany.wordpress.com/2011/01/17/the-strange-tale-of-tuffi-the-elephant/
 
   
Website met heel veel historische ansichtkaarten van de Wuppertaler Zweeftrein:
http://wetenschap.infonu.nl/techniek/107503-de-schwebebahn-in-wuppertal-belicht-op-oude-ansichtkaarten.html
 
   
Website met veel informatie en mooie foto's:
http://de.wikipedia.org/wiki/Wuppertaler_Schwebebahn
 

 

 

 

Samenstelling:   Toon Oomens (december 2013)

 
     
 

Terug naar Overzicht Artikelen