|
|
Uit mijn jeugd herinner ik nog enkele regels van een vrolijk liedje
(gecomponeerd door Fred Michel), dat
ongeveer zo ging:
"Suikerbossie, 'k wil
jou hê,
Suikerbossie, 'k
zal jou krijg,
Suikerbossie, 'k
wil jou hê,
Wat sal jou mamma
daarvan sê?"
En dat was duidelijk een liedje afkomstig uit Zuid-Afrika, vanwege de
gebruikte vervoeging van de werkwoorden 'hebben' , 'krijgen' en
'zeggen'.
Het was vast een populair liedje, waarin een jonge man naar de gunsten
zocht van zijn geliefde "Suikerbossie".
Na zoveel jaren ben ik er dan achter gekomen dat Suikerbossie niet alleen
een koosnaampje is, maar ook nog eens de naam van de nationale bloem van
de Republiek Zuid-Afrika. Suikerbossie is de
Zuidafrikaanse naam voor een aantal bloemen uit het geslacht "Protea".
|
|
|

De Protea, nationale bloem van RSA |
Protea is een geslacht van ongeveer 130 verschillende heesters en kleine
bomen die in de vrije natuur bijna uitsluitend voorkomen op het
zuidelijk halfrond: van Australië
naar Zuid-Afrika. Ook nog in Kenia en Congo.
In Zuid-Amerika komt de protea nog sporadisch voor.
In Noord-Amerika (Californië) en op
Hawaï worden ook wel protea's
gekweekt.
Het was de Zweedse natuuronderzoeker en plantkundige Karl Linnaeus,
die in 1753 in zijn boek "Specia Plantarum" de naam 'Protea' gaf aan dit
geslacht van planten.
Die naam ontleende Linnaeus aan de Griekse godheid "Proteus", die naar
willekeur van gedaante kon veranderen.
De protea-soorten verschillen onderling nogal, vandaar die toepasselijke
naamgeving.
Linnaeus verbleef enige jaren in Leiden, waar hij promoveerde in de
medicijnen.
De bloemen van de protea zijn samengesteld en ze zijn door gekleurde,
vaak behaarde, schutbladeren omsloten.
De bloemen scheiden sappen uit, die naar suiker smaken, vandaar de naam
Suikerbossie.Heel lang geleden..........maakte men nog wel "bossiesstroop".
Dit werd verkregen door het laten verkoken van de honinghoudende dauw
die men 's morgens vroeg uit de kelken van de suikerbossies schudde.
De protea wordt veel ingevoerd in West-Europa als sierbloem. Op water
blijven ze wel 6 weken goed.
Daarna gaan de kleuren wat vervagen en dan behouden de bloemen nog lange
tijd hun sierwaarde als droogbloemen. |
|
|
Postzegels van Zuid-Afrika
De Zuidafrikaanse Post gaf in de jaren 1977-1982 diverse series met
bloemen uit,
die vrijwel allemaal een of andere Protea toonden.
Hieronder enkele voorbeelden. |
|
|
 |
|
|
 |
|
|

Protea Aristata |
De "Protea Aristata" was bijna uitgeroeid, maar werd
gelukkig opnieuw opgekweekt en verspreid door de Nationale Plantentuin
in Kirstenbosch, even ten zuiden van Kaapstad.
Deze tuin is ontstaan door initiatief van de beroemde Cecil Rhodes in
1895. Deze Brit had zich om gezondheidsredenen in Zuid-Afrika gevestigd.
Hij ontwikkelde zich tot zakenman (diamantmijnen) en staatsman
(minister), kocht een stuk land aan de zuidelijke helling van de
Tafelberg en schonk zijn bezit aan de natie in 1913.
Dit unieke stukje natuur met zijn ideale klimatologische omstandigheden
ontwikkelde zich tot één der mooiste
tuinen van de wereld.
|

De Botanische tuin van Kirstenbosch
werd herdacht bij zijn
50-jarig bestaan met de uitgifte van deze postzegel.
Op de voorgrond de
Red Disa, een orchidee. |
|
|

De zoete sappen van de Protea trekken mieren aan |

Foto van een Protea in Kirstenbosch |
|
|
De "Protea Cynaroides", de reuzen- of koningsprotea, wordt ook wel de
Afrikaanse "reuse suikerbos" genoemd, heeft prachtige lichtroze bloemen
met een doorsnede van wel 20-30 cm. De bladen van de bloem hebben
aanvankelijk dezelfde vorm als die van een artisjok en daar komt de naam
'cynaroides' vandaan.
De satijnachtige schutbladen zijn dieproze gekleurd.
Deze nationale bloem is veelvuldig afgebeeld op de postzegels van
Zuid-Afrika.
|
 |
|
|
Ter gelegenheid van het bezoek van Koning George VI en Koningin
Elizabeth
in 1947, gaf de post van Zuid-Afrika bovenstaande postzegel uit.
Met links en rechts van het Koningspaar een suikerbossie! |
|
|

Protea Cynaroides |
|
|
|
|
|
bronnen:
1. "Zuid-Afrika", Dominicus Reeks 1992
2. Diverse internetsites en eigen verzameling. |
|
|
|