Suikerbossies

 
     
 
Uit mijn jeugd herinner ik nog enkele regels van een vrolijk liedje (gecomponeerd door Fred Michel), dat ongeveer zo ging:
           
          "Suikerbossie, 'k wil jou hê,
           Suikerbossie, 'k zal jou krijg,
           Suikerbossie, 'k wil jou hê,
           Wat sal jou mamma daarvan sê?"


En dat was duidelijk een liedje afkomstig uit Zuid-Afrika, vanwege de gebruikte vervoeging van de werkwoorden  'hebben' , 'krijgen' en  'zeggen'.
Het was vast een populair liedje, waarin een jonge man naar de gunsten zocht van zijn geliefde "Suikerbossie".
Na zoveel jaren ben ik er dan achter gekomen dat Suikerbossie  niet alleen een koosnaampje is, maar ook nog eens de naam van de nationale bloem van de Republiek Zuid-Afrika.    Suikerbossie is de Zuidafrikaanse naam voor een aantal bloemen uit het geslacht  "Protea".
 
 
 
 


De Protea, nationale bloem van RSA

Protea is een geslacht van ongeveer 130 verschillende heesters en kleine bomen die in de vrije natuur bijna uitsluitend voorkomen op het zuidelijk halfrond: van Australië naar Zuid-Afrika. Ook nog in Kenia en Congo.
In Zuid-Amerika komt de protea nog sporadisch voor.
In Noord-Amerika (Californië) en op Hawaï worden ook wel protea's gekweekt.

Het was de Zweedse natuuronderzoeker en plantkundige Karl Linnaeus, die in 1753 in zijn boek "Specia Plantarum" de naam 'Protea' gaf aan dit geslacht van planten.
Die naam ontleende Linnaeus aan de Griekse godheid "Proteus", die naar willekeur van gedaante kon veranderen.
De protea-soorten verschillen onderling nogal, vandaar die toepasselijke naamgeving.
Linnaeus verbleef enige jaren in Leiden, waar hij promoveerde in de medicijnen.

De bloemen van de protea zijn samengesteld en ze zijn door gekleurde, vaak behaarde, schutbladeren omsloten.
De bloemen scheiden sappen uit, die naar suiker smaken, vandaar de naam Suikerbossie.

Heel lang geleden..........maakte men nog wel "bossiesstroop". Dit werd verkregen door het laten verkoken van de honinghoudende dauw die men 's morgens vroeg uit de kelken van de suikerbossies schudde.

De protea wordt veel ingevoerd in West-Europa als sierbloem. Op water blijven ze wel 6 weken goed.
Daarna gaan de kleuren wat vervagen en dan behouden de bloemen nog lange tijd hun sierwaarde als droogbloemen.

 
 
 

Postzegels van Zuid-Afrika
De Zuidafrikaanse Post gaf in de jaren 1977-1982 diverse series met bloemen uit,
die vrijwel allemaal een of andere Protea toonden.
Hieronder enkele voorbeelden.

 
 

 
 

 
 
 


Protea Aristata

De "Protea Aristata" was bijna uitgeroeid, maar werd gelukkig opnieuw opgekweekt en verspreid door de Nationale Plantentuin in Kirstenbosch, even ten zuiden van Kaapstad.

Deze tuin is ontstaan door initiatief van de beroemde Cecil Rhodes in 1895. Deze Brit had zich om gezondheidsredenen in Zuid-Afrika gevestigd.
Hij ontwikkelde zich tot zakenman (diamantmijnen) en staatsman (minister), kocht een stuk land aan de zuidelijke helling van de Tafelberg en schonk zijn bezit aan de natie in 1913.

Dit unieke stukje natuur met zijn ideale klimatologische omstandigheden ontwikkelde zich tot één der mooiste tuinen van de wereld.
 


De Botanische tuin van Kirstenbosch
werd herdacht bij  zijn 50-jarig bestaan met de uitgifte van deze postzegel.
Op de voorgrond de Red Disa, een orchidee.

 
 
 


De zoete sappen van de Protea trekken mieren aan


Foto van een Protea in Kirstenbosch

 
     
  De "Protea Cynaroides", de reuzen- of koningsprotea, wordt ook wel de Afrikaanse "reuse suikerbos" genoemd, heeft prachtige lichtroze bloemen met een doorsnede van wel 20-30 cm. De bladen van de bloem hebben aanvankelijk dezelfde vorm als die van een artisjok en daar komt de naam 'cynaroides' vandaan.

De satijnachtige schutbladen zijn dieproze gekleurd.
Deze nationale bloem is veelvuldig afgebeeld op de postzegels van Zuid-Afrika.
 
 

 
  Ter gelegenheid van het bezoek van Koning George VI en Koningin Elizabeth
in 1947, gaf de post van Zuid-Afrika bovenstaande postzegel uit.
Met links en rechts van het Koningspaar een suikerbossie!
 

 


Protea Cynaroides

 
     
  bronnen:
1. "Zuid-Afrika", Dominicus Reeks 1992
2. Diverse internetsites en eigen verzameling.