De maan bekeken door sterrenkundigen

  
 

 

  
 

Onze maan heeft altijd al indruk gemaakt op de mens.
In de oudheid werden aan de maan magische krachten toebedeeld.
Met de uitvinding van de "verrekijker" in de Middeleeuwen kon de mens beter naar de maan gaan kijken.

Deze studie gaat over de waarnemingen van onze maan door de eeuwen heen aan de hand van het wetenschappelijk werk van 4 beroemde astronomen:
de Pool Copernicus, de Italiaan Galilei, de Engelsman Baily en de Rus Tsiolkovsky.		  
       
 
Nicolaus Copernicus (19 februari 1473 – 24 mei 1543)

Copernicus was een belangrijk wiskundige, arts, jurist en sterrenkundige die bekend is geworden door zijn ideeën over de structuur van het zonnestelsel. Deze gedachten betekenden een omwenteling in het wetenschappelijk denken van zijn tijd en in ons wereldbeeld (de "Copernicaanse revolutie").

Copernicus werd geboren als Koppernigk in Thorn (Pools: Torun) in West-Pruisen, maar zoals vroeger gebruikelijk onder publicerende geleerden - men schreef immers ook in het Latijn - noemde hij zichzelf met een verlatijnste vorm van zijn naam Nicolaus Copernicus.
Copernicus studeerde theologie en astronomie aan de universiteiten van Kraków, Bologna en Padua.

Copernicus wordt beschouwd als de grondlegger van de heliocentrische theorie, die stelt dat de zon in het midden van het zonnestelsel staat en
dat de planeten er omheen draaien.
Hij schreef al zijn ideeën in 1530 op in een groot werk, 'De Revolutionibus Orbium Coelestium' ("Over de omwentelingen van de hemellichamen").
In dit boek worden de omlooptijden van de planeten in ons zonnestelsel beschreven. Een aparte plaats krijgen de aarde (Terra) en de bijbehorende maan. De omlooptijd van de aarde is de definitie van ons jaar.
 

 
.      
 

 
  Copernicus met zijn boek: "De Revolutionibus Orbium Coelestium" Copernicus met een figuur uit zijn boek.  
 

 
  Nogmaals de figuur uit het boek;
aangegeven is de aarde ("Terra") en de baan van de maan eromheen.		 Standbeeld van Copernicus bij de ingang van Kasteel Olsztyn
(foto van Nol Aders, 2 aug 2005, Internet)		  
.
 


Galileo Galilei (15 februari 1564 - 8 januari 1642)

 

 

 



Galilei was een Italiaanse natuurkundige, filosoof en astronoom.
Hij was hoogleraar in Pisa en en Padua.
Galilei gebruikte als één van de eersten een telescoop en was waarschijnlijk de eerste die hem gebruikte voor astronomische waarnemingen. Deze zelfgemaakte kijker werd ook wel "Hollandse kijker" genoemd naar het ontwerp van een Hollandse brillenmaker, Hans Lippershey in Middelburg.
Galilei ontdekte o.a. vier manen van Jupiter. Hij nam ook de schijngestalten van de planeet Venus waar, kraters op de maan en merkte "iets" op aan beide zijden van Saturnus. (De ringen, zo weten we nu.). Galilei werd op latere leeftijd blind, maar met behulp van zijn leerlingen (Torricelli en Vivani) kon hij toch doorwerken.
Van het oppervlak van de maan maakte Galilei zelfs diverse tekeningen (zie hieronder).
 

 
         
 


Tekening van de maan van Galilei


Tekening van de maan van Galilei

  
       
 

Francis Baily (28 april 1774 - 30 augustus 1844).

Deze verzekeringswiskundige hield zich bezig met astronomie als hobby.
Later, in 1820, werd hij gekozen tot president van de beroemde "Royal Astronomical Society".
Baily dankt zijn bekendheid aan de naar hem genoemde "Baily Beads", een parelsnoer van zonlicht dat zichbaar is tijdens een totale zonsverduistering.
De parels worden veroorzaakt door zonlicht dat door bergen en dalen van het maanoppervlak schijnt.
Voor het eerst beschreven door Baily in 1836.		  
.      
 




Baily-beads op een foto tijdens een zonsverduistering (boven)
en
Baily-beads op een postzegel van de Nederlandse Antillen (rechts)....................>>>>>

 
.      
 


Konstantin Tsiolkovski (5 september 1857 - 19 september 1935)

Tsiolkovski wordt beschouwd als de grondlegger van de (Russische) raketwetenschap.
Hij werd wiskundeleraar in de plaats Kaloega, waar hij zijn hele verdere leven bleef.
Hij was een autodidact die de problemen van ruimtevaart tot in details op opmerkelijke wijze heeft doordacht.
Tsiolkovski beschreef al problemen die pas na de 2e wereldoorlog werden opgelost.
Ook de maan had zijn duidelijke belangstelling. Eigenlijk is het aan hem te danken dat wij na 7 october 1959 de achterzijde van de maan konden zien, nadat de Luna-3 (Loenik-3) daarvan foto's had gemaakt.

Een bekende uitsprak van Tsiolkovski is:
"De aarde is de wieg van de mens, maar de mens kan niet zijn hele leven in de wieg blijven wonen"

 		  
.      
 

 
  Russische postzegel met afbeelding van de Luna-3  en datum 7.X.1959. Russische postzegel met afbeelding van de achterzijde van de maan.  
       
 

Dit is de eerste foto die werd gemaakt van de achterzijde van de maan
door de Luna-3 op 7 october 1959.

Rechts is een zogenaamde mosaïc-foto te zien, samengesteld door de NASA,
opgebouwd uit de vele foto's van de Luna-3.

 
 
  Bronnen  
  De foto's zijn afkomstig van verschillende websites. Volgens de uitgevers was er geen copyright op deze foto's ("photo in the public domain").
De teksten zijn afkomstig uit enkele boeken en verschillende websites.
De postzegels zijn uit eigen verzameling.		  

Auteur:    Piet Aerts (†)  (Terneuzen, september 2006)
Bewerkt door Toon Oomens (december 2015)

 
     
 

Terug naar Artikels